13 Σεπτεμβρίου, 2021

Henry L. Mencken: ο ριζοσπάστης αντικρατιστής με τη γλώσσα που τσάκιζε κόκκαλα

Ο Henry L. Mencken είχε μια ριζοσπαστική αφοσίωση στην ελευθερία, την οποία αξίζει να θυμόμαστε στις μέρες μας. 

Άρθρο του Gary M. Galles, δημοσιεύτηκε στις 12/9/2021 από το FEE. Απόδοση στα ελληνικά, Νίκος Μαρής. Χρόνος ανάγνωσης 3'.



Ο Henry Louis (HL) Mencken, «ο Σοφός της Βαλτιμόρης», γεννημένος στις 12 Σεπτεμβρίου 1880, υπήρξε δημοσιογράφος, δοκιμιογράφος, σατιρικός συγγραφέας, κοινωνικός σχολιαστής, και ίσως ο πιο έντονος υπέρμαχος της ελευθερίας της Αμερικής στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα. 

Αντικατοπτρίζοντας τη διαφορά μεταξύ αυτού που ήταν συνεπές με τη διατήρηση των δικαιωμάτων μας, και αυτών που έκανε το κράτος, ένα βασικό θέμα στα γραπτά του ήταν ότι «κάθε αξιοπρεπής άνθρωπος ντρέπεται για το κράτος υπό το οποίο ζει». 


Στα γενέθλιά του, αξίζει να θυμηθούμε μερικούς από τους λόγους που πρότεινε ο Mencken για να δικαιολογήσει αυτή την ντροπή, αφού, σύμφωνα με τα πρότυπά του, το κράτος μας είναι ακόμη πιο ντροπιαστικό σήμερα, από ό, τι όταν έγραφε. 


Αυτό που δικαιολογεί την ντροπή για την κυβέρνησή μας έγκειται στον κατάλληλο ρόλο του κράτους: 


Το ιδανικό κράτος για όλους τους στοχαστικούς ανθρώπους, από τον Αριστοτέλη και μετά, είναι αυτό που αφήνει το άτομο στην ησυχία του -ένα κράτος που μετά βίας διαφέρει από το να μην είναι καθόλου κράτος.

 

Η καλή διακυβέρνηση είναι αυτή που απαλλάσσει τον πολίτη από το ενδεχόμενο να χάσει τη ζωή και την περιουσία του πολύ αυθαίρετα και βίαια -μια που τον απαλλάσσει αρκετά από τη βάρβαρη δραστηριότητα της διαφύλαξής τους, ώστε να του επιτρέψει να αναλάβει πιο ήπιες, πιο αξιοπρεπείς και πιο ευχάριστες δραστηριότητες. 

 

Το πρόβλημα είναι ότι το κράτος μας έχει διογκωθεί σε έναν χείμαρρο πολύ πέρα από αυτά τα κατάλληλα όρια: 


Ο νόμος και το όργανο επιβολής του, το κράτος, είναι απαραίτητα για την ειρήνη και την ασφάλεια όλων μας, αλλά όλοι μας, εκτός και αν διάγουμε τη ζωή ερημιτών, τα βρίσκουμε συχνά στραμμένα εναντίον μας. 


Ολόκληρο το κράτος… τάσσεται κατά της ελευθερίας.



Καθώς το κράτος μας ξεχείλισε πέρα από τις σωστές και συνταγματικές του «όχθες», στράφηκε όλο και περισσότερο σε καθήκοντα που δεν μπορεί να επιτελέσει καλά, και προσέλκυσε πολλά άτομα, που θα ήταν πρόθυμα όχι μόνο να παραβλέψουν, αλλά και να επιτείνουν τις αποτυχίες του, αν μπορούν να αναλάβουν τα ηνία της εξουσίας. Και αυτό οδηγεί σε μια ατέρμονα επαίσχυντη συμπεριφοράς, όπως παρατήρησε  (δημιουργικά και γλαφυρά) ο Mencken σε πολλές περιπτώσεις. 

 

  • Όλο το κράτος αποτελεί, στην ουσία του, οργανωμένη εκμετάλλευση και ουσιαστικά σε όλες τις υπάρχουσες μορφές του είναι ο ανυποχώρητος εχθρός κάθε εργατικού και καλοπροαίρετου ανθρώπου. 


  • Ένας καλός πολιτικός είναι κάτι τόσο αδιανόητο όσο ένας τίμιος διαρρήκτης. 


  • Κάθε εκλογική αναμέτρηση είναι ένα είδος εκ των προτέρων δημοπρασίας κλεμμένων αγαθών. 


  • Το επίκεντρο της θύελλας ανομίας που μαστίζει κάθε αμερικανική Πολιτεία είναι το Καπιτώλιο. Εκεί γίνονται τα χειρότερα εγκλήματα ... εκεί δημιουργείται, καλλιεργείται και διαδίδεται η περιφρόνηση για το Δίκαιο. 


  • Το κράτος… είναι ένας οργανισμός που ασχολείται πλήρως, και ως επίσημο καθήκον, με την εκτέλεση πράξεων από τις οποίες απέχουν όλα τα άτομα που σέβονται τον εαυτό τους έχοντας μια κοινή ευπρέπεια. 


  • Ένας επαγγελματίας πολιτικός είναι ένας κατ’ επάγγελμα άτιμος άνθρωπος ... για να φτάσει οπουδήποτε κοντά σε υψηλά αξιώματα πρέπει να κάνει τόσους συμβιβασμούς και να υποκύψει σε τόσους πολλούς εξευτελισμούς, ώστε να γίνει δυσδιάκριτος από μια ιερόδουλο. 


  • Εάν ένας πολιτικός διαπίστωνε ότι είχε κανίβαλους μεταξύ των ψηφοφόρων του, θα τους υποσχόταν ιεραπόστολους για δείπνο. 


  • Η θεωρία πίσω από την αντιπροσωπευτική διακυβέρνηση είναι ότι κάποιοι ανώτεροι άνδρες - ή τουλάχιστον άνδρες που δεν είναι κατώτεροι του μέσου όρου σε ικανότητα και ακεραιότητα - επιλέγονται για τη διαχείριση των δημόσιων υποθέσεων, και ότι φέρουν εις πέρας αυτό το έργο με λογική, εξυπνάδα και ειλικρίνεια. Υπάρχει ελάχιστη τεκμηρίωση από την πραγματικότητα για τη θεωρία αυτή. 


  • Το κράτος αποτελείται από μια συμμορία ανδρών που είναι όπως ακριβώς είμαστε εσείς και εγώ. Δεν έχουν ... ιδιαίτερο ταλέντο για τις κυβερνητικές δραστηριότητες. Έχουν μόνο το ταλέντο να κατακτούν και να διατηρούν αξιώματα. 


  • Το είδος του ανθρώπου που θέλει από το κράτος να υιοθετήσει και να επιβάλει τις ιδέες του, είναι πάντα το είδος του ανθρώπου του οποίου οι ιδέες είναι ηλίθιες.

  •  

  • Όταν οι φανατικοί βρεθούν στην εξουσία, δεν υπάρχει όριο στην καταπίεση. 


  • Όλος ο στόχος της πρακτικής πολιτικής είναι να κρατά τον πληθυσμό θορυβημένο -και ως εκ τούτου να αποζητά να οδηγηθεί στην ασφάλεια- απειλώντας τον με μια ατελείωτη σειρά από μπαμπούλες, όλους επινοημένους.

  •  

  • Η μεγάλη συμβολή του κράτους στην ανθρώπινη σοφία ... είναι η ανακάλυψη ότι ο φορολογούμενος έχει περισσότερες από μία τσέπες. 


  • Αποτελεί την θεμελιώδη θεωρία όλου του πλέον πρόσφατου αμερικανικού Δικαίου ... ότι ο μέσος πολίτης είναι κουτός, και ως εκ τούτου δεν πρέπει να αφήνεται να κάνει τα δικά του. 


  • Αποτελεί την αμετάβλητη συνήθεια των γραφειοκρατιών, ανά πάσα στιγμή και παντού, να υποθέτουν ... ότι κάθε πολίτης είναι εγκληματίας. Ένας προφανής σκοπός τους, που επιδιώκεται με μια αμείλικτη και μανιασμένη επιμέλεια, είναι να μετατρέπουν μια υπόθεση σε γεγονός. Σε καταδιώκουν ατελείωτα για να βρουν αποδείξεις και, όταν λείπουν οι αποδείξεις, για απλές υποψίες. 


  • Ο αληθινός γραφειοκράτης είναι ένας άνθρωπος με πραγματικά αξιοσημείωτα ταλέντα ... μια σχεδόν άπειρη ικανότητα για τη δημιουργία περίπλοκων και μη εφαρμόσιμων κανόνων. 


  • Το κράτος είναι στην πραγματικότητα η χειρότερη αποτυχία της πολιτισμένης ανθρωπότητας. Δεν υπήρξε ποτέ ένα πραγματικά καλό κράτος, και ακόμη κι αυτά που είναι πιο ανεκτά είναι αυθαίρετα, εγκληματικά, αρπακτικά και μικρόνοα. 


  • Η φυσική τάση κάθε κυβέρνησης είναι να χειροτερεύει σταθερά -δηλαδή να γίνεται πιο ικανοποιητική για όσους την απαρτίζουν και λιγότερο ικανοποιητική για όσους την υποστηρίζουν. 


  • Η παρόρμηση κάποιου να σώσει την ανθρωπότητα είναι σχεδόν πάντα ένα πρόσχημα για την παρόρμηση να την εξουσιάσει.



Ο Μένκεν δέχτηκε κριτική για τις επιθέσεις του στο κράτος εξαιτίας της καταπάτησης των ελευθεριών των συμπολιτών του, και θεωρήθηκε από κάποιους ριζοσπάστης και επικίνδυνος. Αλλά ακόμη και για αυτές τις κατηγορίες, είχε την υπερασπιστική γραμμή μιας ριζικής αφοσίωσης στην ελευθερία, που αξίζει να θυμόμαστε σήμερα: 


  • Η άποψη ότι ο ριζοσπάστης είναι αυτός που μισεί τη χώρα του, είναι αφελής και συνήθως ηλίθια. Είναι, πιθανότατα, ένας άνθρωπος που του αρέσει η χώρα του περισσότερο από εμάς τους υπόλοιπους, και έτσι ενοχλείται περισσότερο από εμάς τους άλλους όταν τη βλέπει να ευτελίζεται. Δεν είναι ένας κακός πολίτης που στρέφεται στο έγκλημα, αλλά ένας καλός πολίτης που οδηγείται στην απόγνωση. 


  • Ο πιο επικίνδυνος άνθρωπος για κάθε κράτος είναι ο άνθρωπος που είναι σε θέση να συλλογίζεται τα πράγματα μόνος του... Σχεδόν αναπόφευκτα, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το κράτος στο οποίο ζει είναι ανέντιμο, παράλογο και απαράδεκτο. 


  • Πιστεύω σε ένα μόνο πράγμα: Την ελευθερία. Αλλά δεν πιστεύω στην ελευθερία τόσο, ώστε να θέλω να την επιβάλω σε οποιονδήποτε. 


  • Είμαι πολύ υπέρ της κοινής λογικής, της κοινής ειλικρίνειας και της κοινής ευπρέπειας. Αυτό με καθιστά ισοβίως μη επιλέξιμο για δημόσια αξιώματα. 



***