Η ψήφος είναι η ψευδαίσθηση της επιρροής με αντάλλαγμα την απώλεια της ελευθερίας σου. Όταν ο Τομ κι η Μαίρη προσέρχονται στην κάλπη, νομίζουν πως επηρεάζουν την κατεύθυνση της χώρας. Την ίδια στιγμή το 99.9999% των ψηφοφόρων αποφασίζουν για την κατεύθυνση της ζωής του Τομ και της Μαίρης.
Πάντα το ακούμε αυτό στις προεκλογικές περιόδους. Τον ισχυρισμό πως η ψήφος σου πραγματικά μετράει. Το οποίο βέβαια είναι ακριβές -μετράει για ένα εκατοντάκις εκατομμυριοστό (αν μιλάμε για τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές). Αλλά, αν έχεις μία επίδραση στο αποτέλεσμα της διαδικασίας της τάξης του ενός στα 100 εκατομμύρια, ή 0,000001%,στην πράξη αυτό είναι μηδενική επίδραση. Η πιθανότητα να κριθεί ο νικητής των εκλογών από την ψήφο σου είναι αστρονομικά μικρή. [σ.σ. το ίδιο ισχύει και για μικρότερες χώρες όπως η Ελλάδα, ή ακόμα και περιφέρειες]
Και στην πραγματικότητα το πράγμα είναι ακόμα χειρότερο, γιατί η ψήφος που καταθέτεις δεν αφορά κάποια συγκεκριμένη απόφαση ή πολιτική. Είναι μια ψήφος για κάποιον υποψήφιο ή κάποιο πολιτικό κόμμα, που θα πάρουν τις αποφάσεις για λογαριασμό σου. Αλλά δεν έχεις καμία απολύτως επίδραση στις αποφάσεις που παίρνει αυτό το πρόσωπο ή αυτό το κόμμα ! Δεν μπορείς να τις ελέγξεις. Για τέσσερα χρόνια, μπορούν να αποφασίζουν ό,τι θέλουν, και δεν υπάρχει τίποτα που μπορείς να κάνεις για αυτό. Μπορείς να τους βομβαρδίζεις με e-mail,να πέφτεις γονατιστός μπροστά τους, ή να τους καταριέσαι -αυτοί αποφασίζουν.
Κάθε χρόνο η κυβέρνηση παίρνει χιλιάδες αποφάσεις. Αυτή η μία ψήφος σου, για κάποιον που μπορεί να κάνει ό,τι θέλει χωρίς περαιτέρω άδεια από σένα, δεν έχει καμία υπολογίσιμη επίδραση σε οποιαδήποτε από αυτές τις αποφάσεις.
Η ψήφος που ρίχνεις στην κάλπη συνήθως δεν είναι καν μια πραγματική επιλογή. Είναι περισσότερο η ένδειξη μιας ασαφούς προτίμησης. Σπάνια υπάρχει ένας πολιτικός ή ένα κόμμα με τα οποία να συμφωνείς σε όλα τα θέματα. Ας υποθέσουμε πως δεν επιθυμείς να δαπανώνται χρήματα σε οικονομική βοήθεια προς τον τρίτο κόσμο, ή στον πόλεμο κατά του Αφγανιστάν. Μπορείς σ’ αυτή την περίπτωση να ψηφίσεις υπέρ κάποιου κόμματος που αντιτίθεται σ’ αυτά. Ίσως όμως αυτό το κόμμα να είναι επίσης υπέρ της αύξησης του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης, κάτι με το οποίο να τυχαίνει να διαφωνείς.
Πέρα από όλα αυτά, αφ’ ότου εκλεγούν ένα κόμμα ή ένα πρόσωπο τα οποία μπορεί να έχεις ψηφίσει, αρκετά συχνά αθετούν τις προεκλογικές τους υποσχέσεις. Τότε τι μπορείς να κάνεις; Θα έπρεπε να μπορείς να τους μηνύσεις για εξαπάτηση, αλλά δεν μπορείς . Στην καλύτερη περίπτωση, μπορείς μετά από τέσσερα χρόνια να ψηφίσεις ένα διαφορετικό κόμμα ή υποψήφιο -με τα ίδια περίπου αποτελέσματα.
Το να ψηφίζεις είναι η ψευδαίσθηση της επιρροής με αντάλλαγμα την απώλεια της ελευθερίας σου. Όταν ο Τομ ή η Μαίρη προσέρχονται στην κάλπη, νομίζουν πως επηρεάζουν την κατεύθυνση της χώρας. Και σε ένα ελάχιστο βαθμό αυτό είναι αλήθεια. Την ίδια στιγμή 99.9999% των ψηφοφόρων αποφασίζουν για την κατεύθυνση της ζωής του Τομ και της Μαίρης. Με αυτόν τον τρόπο χάνουν πολύ περισσότερο τον έλεγχο της δικής τους ζωής, από την επιρροή που κερδίζουν στις ζωές των άλλων. Θα είχαν πολύ περισσότερη «επιρροή» εάν μπορούσαν απλά να κάνουν τις δικές τους επιλογές. Για παράδειγμα, εάν μπορούσαν να αποφασίσουν οι ίδιοι για το πού θέλουν να ξοδέψουν τα χρήματά τους, χωρίς να πρέπει πρώτα να πληρώσουν το μισό τους εισόδημα στο κράτος μέσω πάσης φύσεως φόρων.
Ή, για να δώσουμε ένα άλλο παράδειγμα, στο δημοκρατικό μας σύστημα, οι άνθρωποι έχουν ελάχιστο απ’ ευθείας έλεγχο στην εκπαίδευση των παιδιών τους. Αν θελήσουν να αλλάξουν εκπαιδευτικές πρακτικές και να έχουν περισσότερη επιρροή από εκείνη που τους δίνει η κάλπη, πρέπει να γίνουν μέλη ενός σωματείου ή να το ιδρύσουν εξ αρχής, ή να παραδώσουν ψηφίσματα στους πολιτικούς, ή να οργανώσουν διαμαρτυρίες έξω από κυβερνητικά κτίρια. Υπάρχουν πράγματι οργανώσεις γονέων που προσπαθούν να επηρεάσουν την εκπαιδευτική πολιτική με αυτόν τον τρόπο. Χρειάζεται πολύς χρόνος και πολλή ενέργεια, και έχει ουσιαστικά μηδαμινό αντίκρισμα. Θα ήταν απείρως πιο απλό και πιο αποτελεσματικό αν το Κράτος δεν παρενέβαινε στην εκπαίδευση, και οι εκπαιδευτικοί, οι γονείς και οι μαθητές μπορούσαν να κάνουν τις δικές τους επιλογές, τόσο σε προσωπικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο.
Φυσικά τα μέλη της άρχουσας τάξης διαρκώς παροτρύνουν τους ανθρώπους να ψηφίζουν. Τονίζουν πάντα πως ψηφίζοντας, οι πολίτες έχουν μια πραγματική επιρροή στην διακυβέρνηση. Αλλά αυτό που αληθινά μετράει για εκείνους είναι πως ένα υψηλό ποσοστό συμμετοχής τους δίνει μια σφραγίδα αποδοχής, ένα ηθικό δικαίωμα να κυβερνούν τους άλλους.
Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν πως είναι χρέος μας να συμμετέχουμε στις εκλογές. Λέγεται συχνά πως αν δεν ψηφίζεις, τότε δεν έχεις δικαίωμα να λες την γνώμη σου σε δημόσιες συζητήσεις, ή να παραπονιέσαι για τις πολιτικές που ασκούνται. Στο κάτω κάτω, δεν έριξες την ψήφο σου στην κάλπη, άρα η γνώμη σου δεν μετράει πια. Οι άνθρωποι που το ισχυρίζονται αυτό προφανώς δεν μπορούν να διανοηθούν πως υπάρχουν κάποιοι άλλοι άνθρωποι, οι οποίοι αρνούνται να πειστούν από την ψευδαίσθηση που πουλάει η δημοκρατία. Υποφέρουν από το Σύνδρομο της Στοκχόλμης. Έχουν φτάσει στο σημείο να αγαπούν τους απαγωγείς τους, και δεν συνειδητοποιούν πως ανταλλάσσουν έτσι την αυτονομία τους με την εξουσία που οι πολιτικοί και οι κυβερνώντες ασκούν πάνω τους.
***