Τι κίνητρο έχουν οι πολιτικοί να συνεχίζουν να εφαρμόζουν ή να στηρίζουν επιβλαβείς και δρακόντειους περιορισμούς, παρ' ό,τι οι ίδιοι γνωρίζουν πως είναι αναποτελεσματικοί ή και καταστροφικοί; Η «θεωρία της δημόσιας επιλογής» έχει τη λύση του αινίγματος.
Απόσπασμα από άρθρο του Jon Miltimore, που δημοσιεύτηκε στις 11/12/2020 από το FEE. Απόδοση στα ελληνικά, Νίκος Μαρής. Χρόνος ανάγνωσης 2'.
«Aρκετές ακαδημαϊκές μελέτες δείχνουν ότι υπάρχει ελάχιστη ή μηδενική συσχέτιση μεταξύ κρατικών απαγορεύσεων και χαμηλότερων ποσοστών θνησιμότητας από covid. Γιατί λοιπόν οι πολιτικοί συνεχίζουν να χρησιμοποιούν επιβλαβείς καραντίνες και δρακόντειους περιορισμούς εάν είναι αναποτελεσματικοί; Η «Θεωρία της Δημόσιας Επιλογής» μπορεί να έχει τη λύση στο αίνιγμα.
Όπως το έθεσε εύστοχα ο James Buchanan, πρωτοπόρος της σχολής της Δημόσιας Επιλογής, που κέρδισε το βραβείο Νόμπελ για την έρευνά του το 1986, η Δημόσια Επιλογή είναι «η πολιτική χωρίς τον ρομαντισμό». Ουσιαστικά, αμφισβητεί την ιδέα ότι οι συμμετέχοντες στον πολιτικό στίβο παρακινούνται κυρίως από το «κοινό καλό». Αντίθετα, η δημόσια επιλογή προϋποθέτει ότι οι πολιτικοί παράγοντες δεν διαφέρουν από τους απλούς ανθρώπους, που σημαίνει ότι καθοδηγούνται κυρίως από το δικό τους συμφέρον, όπως όλοι οι άλλοι - όπως ο μέσος πολίτης όταν αγοράζει ένα σπίτι, ένα χάμπουργκερ ή ένα αυτοκίνητο.
Όπως κατέστησε γνωστό ο Άνταμ Σμιθ, στο πεδίο του εμπορίου ο ασφαλέστερος τρόπος για να εξυπηρετήσει κανείς το συμφέρον του είναι μέσω της ανταλλαγής προϊόντων ή υπηρεσιών, που σημαίνει μέσω της εξυπηρέτησης του συμφέροντος κάποιου άλλου. Όμως, στη σφαίρα της πολιτικής, ο πιο άμεσος δρόμος προς την επιτυχία συχνά περιλαμβάνει την καταπάτηση των συμφερόντων των άλλων.
Για τον πολιτικό, η πιο λογική δράση που μπορεί να αναλάβει υπό την αυξανόμενη πίεση για «να κάνει κάτι» ενόψει των αυξανόμενων κρουσμάτων κορωνοϊού είναι πιθανώς οι αυστηρότεροι κυβερνητικοί περιορισμοί, ακόμα κι αν αυτοί οι περιορισμοί έχουν αρνητικό αντίκτυπο. Σκεφτείτε ότι τουλάχιστον οι ενέργειές του θα δώσουν την εντύπωση ότι παίρνει τον ιό στα σοβαρά και ότι «ακούει τους εμπειρογνώμονες»
Εν τω μεταξύ, η επιβολή νέων περιορισμών πιθανότατα κοστίζει ελάχιστα τον πολιτικό. Είναι σπάνια η περίπτωση ενός πολιτικού που η δική του επιχείρηση ή η προσωπική ελευθερία του επηρεάζονται με ουσιαστικό τρόπο.
Αν και το να επιβάλλουν οι πολιτικοί επιβλαβείς περιορισμούς που δεν εξυπηρετούν κανένα «δημόσιο συμφέρον» μπορεί να φαίνεται παράλογο, είναι ωστόσο λογικό αν αναλογιστούμε ότι οι πολιτικοί λειτουργούν για το δικό τους συμφέρον όπως οποιοσδήποτε άλλος - κι όχι για το «κοινό καλό». Εξάλλου, αρκεί να δούμε μόνο κάποιες χώρες όπως η Σουηδία και πολιτικούς όπως η κυβερνήτης της Νότιας Ντακότα, Kristi Noem , που δεχτηκαν επιθέσεις επειδή ΔΕΝ εφάρμοσαν καραντίνες και άλλους αυστηρούς κυβερνητικούς περιορισμούς για να «αναχαιτίσουν» τον ιό.
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η πολιτική, πάνω απ' όλα, αφορά την αυτοσυντήρηση. Και η επιβολή κρατικών περιορισμών που δεν λειτουργούν και προκαλούν σοβαρές βλάβες είναι μια καλύτερη εκλογική στρατηγική για τους περισσότερους πολιτικούς, από το να λένε απλά στους ανθρώπους να ενεργούν υπεύθυνα, να πλένουν τα χέρια τους, να διατηρούν μια συνετή απόσταση μεταξύ τους, και να αποφεύγουν να αγγίζουν το πρόσωπό τους.
Αν λοιπόν αναρωτιέστε γιατί ο κόσμος μας έχει αρχίσει να μοιάζει με μυθιστόρημα του Joseph Heller ή του Kafka όπου η πλοκή και η δράση φαίνονται αυθαίρετες, αντιφατικές, και δίχως ειρμό, δείτε την θεωρία της Δημόσιας Επιλογής.
Θα σας βοηθήσει να καταλάβετε ότι υπάρχει μια μεθοδικότητα στην τρέλα, παρ' όλο που είναι πράγματι μια τρέλα.
***
Ο Jonathan Miltimore είναι διευθυντής σύνταξης στην Ιστοσελίδα FEE.org. Άρθρα του έχουν δημοσιευτεί στο περιοδικό TIME, στην Wall Street Journal, στο CNN, στο Forbes, και στο Fox News.