23 Δεκεμβρίου, 2021

Η ιδιωτική ιδιοκτησία και το πνεύμα των Χριστουγέννων

Η ελευθερία χρήσης της ιδιωτικής τους ιδιοκτησίας είναι που δίνει τη δυνατότητα στους ανθρώπους να προσφέρουν από αυτά που κατέχουν

Αυτό το σύντομο κείμενο κυκλοφόρησε αρχικά στο τεύχος Δεκεμβρίου 1986 του περιοδικού The Freeman, και αναδημοσιεύτηκε από το FEE. Χρόνος ανάγνωσης 1'. Απόδοση στα ελληνικά, Νίκος Μαρής.

Παίρνουμε πολύ περισσότερα από τη ζωή απ' όσα πληρώνουμε, γιατί πολλοί άνθρωποι δίνουν πολύ περισσότερα από ό,τι οι υπηρεσίες για τις οποίες πληρώνονται. Αυτή είναι η ουσία του πνεύματος των Χριστουγέννων, όπως απεικονίζεται από τον Charles Dickens στο A Christmas Carol .

Ο γνωστός Γάλλος συγγραφέας Bertrand de Jouvenel σημείωσε ότι απολαμβάνουμε «την ζεστή φιλοξενία, τις χαλαρές συζητήσεις, τις φιλικές συμβουλές, τις εθελοντικές και χωρίς ανταμοιβή υπηρεσίες. Ο πολιτισμός και η κουλτούρα, στην πραγματικότητα η ίδια η ύπαρξη της κοινωνίας, εξαρτώνται από τέτοιες εθελοντικές, χωρίς ανταμοιβή δραστηριότητες». Αλλά τέτοιες δραστηριότητες πολύ συχνά εξαρτώνται από την ύπαρξη χρόνου, χρημάτων και περιουσίας. Είναι η ελευθερία χρήσης της ιδιωτικής ιδιοκτησίας που δίνει τη δυνατότητα στους ανθρώπους να δίνουν από αυτά που κατέχουν.

Ο Ντίκενς αντιπαραβάλλει το χριστουγεννιάτικο πνεύμα της προσφοράς, της γενναιοδωρίας, της κοινωνικότητας και της ευθυμίας, με τη τσιγκουνιά του θλιβερού, άπληστου, χολωμένου Ebenezer Scrooge. Στο μυαλό του Ντίκενς, ο Σκρουτζ ήταν ένας τυπικός καπιταλιστής. Αλλά ο Σκρουτζ δεν ήταν περισσότερο ένας «τυπικός» καπιταλιστής, απ' όσο ο Ντίκενς ήταν ένας «τυπικός» συγγραφέας. Επιπλέον, όταν ο Σκρουτζ μεταστράφηκε χάρη στα πνεύματα των Χριστουγέννων - του παρελθόντος, του παρόντος και του μέλλοντος-  ήταν η ιδιωτική του ιδιοκτησία που του επέτρεψε να γίνει γενναιόδωρος.

Είναι ειρωνικό ότι το κράτος πρόνοιας, που προορίζεται να είναι ένα σύστημα όπου τα χρήματα (σ.σ. εκείνων που το χρηματοδοτούν εξαναγκαστικά) δεν έχουν σημασία, έχει γίνει ένα σύστημα όπου μόνο τα χρήματα έχουν σημασία. Πολλές υπηρεσίες που προσφέρονταν παλαιότερα από την οικογένεια, τους φίλους και τους εθελοντές, χωρίς κάποια προσδοκία χρηματικής ανταμοιβής, τώρα εξαρτώνται από φόρους και γραφειοκρατικές αποφάσεις. Σε ένα κράτος πρόνοιας, η πράξη του να προσφέρεις υποβαθμίζεται σε μια κρατική θέση εργασίας από τις εννέα έως τις πέντε.

Το χριστουγεννιάτικο πνεύμα της προσφοράς και του μοιράσματος εξακολουθεί να υπάρχει σήμερα επειδή ο καπιταλισμός και η ιδιωτική ιδιοκτησία επιβιώνουν. Αυτό που δεν μπόρεσε να συνειδητοποιήσει ο Ντίκενς είναι ότι η κατοχή ιδιωτικής ιδιοκτησίας και η ελευθερία χρήσης της, είναι που καθιστούν εφικτό το χριστουγεννιάτικο πνεύμα προσφοράς.


***

Η συνεισφέρουσα συντάκτρια Bettina Bien Greaves ήταν επί μακρόν μέλος του προσωπικού της FEE, μόνιμη μελετητής και διευθύντρια. Παρακολούθησε για πολλά χρόνια το σεμινάριο του Ludwig von Mises στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και είναι μεταφράστρια, επιμελήτρια και βιβλιογράφος των έργων του.