Τα κράτη παντού στον κόσμο είχαν από καιρό αφιερωθεί στη ρύθμιση κάθε πτυχής της «δημόσιας» υγείας, σύμφωνα με τις επιθυμίες των κεντρικών σχεδιαστών. Ο πανικός του covid τους πρόσφερε την χρυσή ευκαιρία να επεκτείνουν σε μεγάλο βαθμό αυτές τις εξουσίες.
Τα διαβατήρια εμβολιασμού εφαρμόζονται, ή επίκειται η εφαρμογή τους, σε πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο. Τον Φεβρουάριο του 2021, το Ισραήλ εισήγαγε το «Green Pass», το οποίο καθίσταται «ισχύον μια εβδομάδα μετά τη λήψη της δεύτερης δόσης» του εμβολίου και λήγει μετά από έξι μήνες. Ακολούθησε η Κίνα, η οποία κυκλοφόρησε το ψηφιακό της «International Travel Health Certificate» τον Μάρτιο. Στη συνέχεια, τον Απρίλιο, η Δανία εφάρμοσε το «Coronapas» και η Εσθονία παρουσίασε το «VaccineGuard». Παρ' όλο που η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών απέρριψε πρόσφατα την ιδέα ενός εθνικού διαβατηρίου εμβολιασμού, η πολιτεία της Νέας Υόρκης έχει ήδη ξεκινήσει το δικό της «Excelsior Pass» και πολλές άλλες πολιτείες αναπτύσσουν παρόμοια προγράμματα, ενώ η Νότια Ντακότα, η Μοντάνα, το Αϊντάχο, η Γιούτα, η Φλόριντα , το Τέξας και η Αριζόνα έχουν απαγορεύσει τη χρήση διαβατηρίων ανοσίας στον COVID-19 εντός των συνόρων τους. Άλλες χώρες έχουν επίσης ανακοινώσει τις προθέσεις τους να λανσάρουν διαβατήρια εμβολιασμού στο προσεχές μέλλον, όπως: Το Ηνωμένο Βασίλειο, που θα χρησιμοποιήσει μια εφαρμογή κινητών τηλεφώνων του NHS (Εθνικό Σύστημα Υγείας) και, η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία σχεδιάζει να «διευκολύνει την ελεύθερη κυκλοφορία εντός της ΕΕ» με το «Ψηφιακό Πράσινο Πιστοποιητικό» της από τον Ιούνιο.
Εκτός από το να απαγορεύουν στους μη εμβολιασμένους να ταξιδεύουν (π.χ. επιβίβαση σε αεροπλάνα, διαμονή σε ξενοδοχεία κ.λπ.), αυτά τα ηλεκτρονικά έγγραφα χρησιμοποιούνται ήδη για να τους εμποδίσουν να παρακολουθήσουν κοινωνικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις σε στάδια, θέατρα και μουσεία. Οι μη εμβολιασμένοι πολίτες επίσης δεν επιτρέπεται να εισέρχονται σε διάφορους άλλους χώρους και επιχειρήσεις, όπως γυμναστήρια, χορευτικά κλαμπ και στούντιο, πισίνες, κομμωτήρια, αίθουσες γάμου, αίθουσες τατουάζ, εστιατόρια και καφετέριες, μεταξύ άλλων. Ουσιαστικά, η εφαρμογή των διαβατηρίων εμβολιασμού οδήγησε σε μια κατάσταση όπου οι κυβερνήσεις προστατεύουν τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των εμβολιασμένων πολιτών, ενώ παραβιάζουν αυτά των μη εμβολιασμένων συμπολιτών τους.
Ο απώτερος στόχος των διαβατηρίων εμβολίων, τα οποία βασίζονται στην έννοια του «υγειονομικού πατερναλισμού», είναι να αναγκάσει τους ανθρώπους να δεχτούν τις ενέσεις των πειραματικών εμβολίων που προωθούνται αδιάκοπα από πολιτικούς, συστημικά δελτία ειδήσεων και μη εκλεγμένους ιατρικούς εμπειρογνώμονες, εδώ και πολλούς μήνες. Ωστόσο, τα άτομα εκείνα που δεν πείθονται να υποβληθούν σε ανεπιθύμητες ιατρικές διαδικασίες από τις εξελιγμένες τεχνικές προπαγάνδας, θα αναγκαστούν να ζήσουν μια «ζωή χειρότερη κι από τον θάνατο» μέσω της αναστολής της ελευθερίας τους, καθώς και της εύλογης απόλαυσης της ζωής τους στην ιδιωτική τους σφαίρα. Ο James M. Buchanan προειδοποίησε για τα εξαναγκαστικά κρατικά μέτρα που καταργούσαν την ελευθερία, υποστηρίζοντας ότι οι κρατικοί κανονισμοί που έχουν σχεδιαστεί για την προστασία των ατόμων που βασίζονται σε «επιστημονικούς λόγους» ήταν «ιδιαζόντως παραπλανητικοί».[1] Ομοίως, οι Robert D. Tollison και Richard E. Wagner ισχυρίστηκαν ότι επιτρέποντας στο κράτος να επιβάλει κανονισμούς στη βάση της προστασίας της υγείας των πολιτών του «άνοιξε την πόρτα στα αυριανά επιχειρήματα σχετικά με το κοινωνικό κόστος της κατανάλωσης ζάχαρης και κορεσμένων λιπαρών, της ηλιοθεραπείας, των τραυματισμών σε επικίνδυνα σπορ, της παχυσαρκίας, και ούτω καθεξής. Αν πάρουμε αυτόν τον δρόμο, δεν θα έχουμε πια μια ελεύθερη κοινωνία αλλά μια πλήρως ρυθμιζόμενη κοινωνία με μόνο έναν αποδεκτό τρόπο ζωής, όπως θα ορίζεται από τους πατερναλιστές της υγείας. [2] Ο Μίλτον Φρίντμαν υπήρξε επίσης αντίθετος στους «πατερναλιστές της υγείας», καθώς υποστήριξε ότι εάν η κυβέρνηση είχε την ευθύνη να προστατεύσει την υγεία μας, «η λογική απαιτεί σίγουρα «να μας προστατεύσει» από τη χρήση επικίνδυνων ποδηλάτων και όπλων, η λογική απαιτεί την απαγόρευση ακόμη πιο επικίνδυνων δραστηριοτήτων, όπως αιωροπτερισμός, η οδήγηση μοτοσικλέτας και το σκι.»[3] Στη δική του αντίθεση με τον «υγειονομικό πατερναλισμό», ο Mises έθεσε το ερώτημα:
Γιατί να περιορίσετε τη φιλανθρωπική πρόνοια του κράτους στην προστασία μονάχα του σώματος του ατόμου; Δεν είναι το κακό που μπορεί να προκαλέσει ένας άνθρωπος στο μυαλό και στην ψυχή του ακόμη πιο καταστροφικό από οποιαδήποτε σωματική βλάβη; Γιατί να μην τον εμποδίσετε να διαβάζει κακά βιβλία και να βλέπει κακά θεατρικά έργα, να κοιτάζει κακούς πίνακες και αγάλματα, και να ακούει κακή μουσική; [4]
Τα διαβατήρια εμβολιασμού ενισχύουν την ιδέα ότι οι άνθρωποι μπορούν και πρέπει να εξαναγκαστούν να κάνουν υγιεινές επιλογές, οι οποίες θα αποδοκιμάζονταν ως «μια μορφή υγειονομικού φασισμού» από τους Hayek, Buchanan, Friedman, Mises και πολλούς άλλους συνεισφέροντες στη φιλελεύθερη θεωρία σε όλη την διάρκεια της Ιστορίας. Στην πραγματικότητα, θα μπορούσαν να υποστηρίξουν ότι τα διαβατήρια εμβολιασμού εξαλείφουν την ελευθερία, επειδή επιτρέπουν σε μια εξωτερική αρχή να παρεμβαίνει σκόπιμα στη ζωή των μη εμβολιασμένων, με τρόπους που τους εμποδίζουν να επιτύχουν τους στόχους τους και να επιδιώξουν τα προσωπικά τους συμφέροντα. Για παράδειγμα, οι Hayek, Buchanan, Friedman και Mises όρισαν την ελευθερία ως «την απουσία εξαναγκασμού ενός ανθρώπου από τους συνανθρώπους του». Έχοντας αυτό κατά νου, προειδοποίησαν ότι ο πρωταρχικός κίνδυνος για την ανθρώπινη ελευθερία ήταν οποιαδήποτε μορφή κεντρικής εξουσίας που παρεμβαίνει στην ιδιωτική σφαίρα των ατόμων, εφαρμόζοντας πολιτικές που στοχεύουν στην επίτευξη ενός προκαθορισμένου σκοπού βασισμένες στην επιστημονική άποψη κάποιων ειδημόνων.
Η ελευθερία από τον εξαναγκασμό, γνωστή ως η αρνητική έννοια της ελευθερίας («ελευθερία από»), έχαιρε ιδιαίτερης εκτίμησης από τους Locke, Constant, Tocqueville, Hobbes, Bentham, Hayek, Mises, Friedman και Buchanan, μεταξύ πολλών άλλων φιλελεύθερων. Όλοι αυτοί οι εξέχοντες στοχαστές απασχολούνταν με την απάντηση σε ένα ερώτημα: «Πόσο πρέπει να κυβερνώμαι;» [5] Με αυτόν τον τρόπο, αντιδρούσαν σε μεγάλο βαθμό εναντίον δεσποτικών και τυραννικών ηγεμόνων και κυβερνήσεων. Οι υποστηρικτές της έννοιας της αρνητικής ελευθερίας πίστευαν ότι «πρέπει να υπάρχει πάντα ένα σύνορο μεταξύ δημόσιας και ιδιωτικής σφαίρας, και ότι τα άτομα πρέπει πάντα να είναι ελεύθερα να κάνουν ό,τι θέλουν και να ζουν όπως θέλουν όταν βρίσκονται στην ιδιωτική τους σφαίρα», όπου κανένας δεν θα μπορούσε να παρέμβει. [6] Ωστόσο, η εφαρμογή των διαβατηρίων εμβολιασμού θα σήμαινε ουσιαστικά ότι δεν υπάρχουν προστατευόμενες ατομικές ιδιωτικές σφαίρες για τις κυβερνήσεις και τους λεγόμενους εμπειρογνώμονες στον τομέα της υγείας. Αυτό είναι κάτι για το οποίο ο Hayek είχε προειδοποιήσει, όταν υποστήριξε ότι ο εξαναγκασμός θα ήταν «πολύ πιο συνηθισμένος» εάν δεν υπήρχαν οι προστατευόμενες ιδιωτικές σφαίρες. [7]
Με βάση την έννοια της ελευθερίας που υποστηρίζουν οι Hayek, Buchanan, Friedman και Mises, τα διαβατήρια εμβολιασμού παραβιάζουν επίσης την οικονομική ελευθερία, η οποία βασικά αναφέρεται στην ελευθερία κατανάλωσης, παραγωγής, ανταλλαγής και συνεργασίας αυθόρμητα και εθελοντικά. Πίστευαν ότι «αν κάποιος καταργήσει την ελευθερία του ανθρώπου να καθορίζει τη δική του κατανάλωση, του αφαιρεί όλες τις ελευθερίες». [8] Με άλλα λόγια, αν κάποιες εξαναγκαστικές ενέργειες του κράτους παραβίαζαν ή καταργούσαν την οικονομική ελευθερία, τότε ουσιαστικά θα αφαιρείτο γενικά η ελευθερία από τα άτομα, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας του λόγου, της ελευθερίας της έκφρασης, της θρησκευτικής ελευθερίας, της ελευθερίας του συνέρχεσθαι, της ελευθερίας του τύπου και της πνευματικής ελευθερίας.
Η έννοια της ελευθερίας που υπερασπίστηκαν οι Hayek, Buchanan, Mises και Friedman στόχευε στη διασφάλιση του «μέγιστου βαθμού ελευθερίας για κάθε άτομο ξεχωριστά, που είναι συμβατή με την ελευθερία ενός ατόμου να μην παρεμβαίνει στην ελευθερία των άλλων ατόμων». [9] Για εκείνους, ένα ευρύτερο πεδίο μη-παρέμβασης και ένα ευρύτερο φάσμα επιλογών που διατίθενται στα άτομα αντιστοιχούν σε έναν μεγαλύτερο βαθμό ελευθερίας. Σε αμέτρητες περιπτώσεις, αυτοί οι εξέχοντες φιλελεύθεροι προειδοποίησαν ότι για να υπάρχει η ελευθερία, η καταναγκαστική ισχύς οποιασδήποτε οντότητας έπρεπε να είναι περιορισμένη, ειδικά εκείνη του κράτους. Είχαν την πίστη ότι το νομικό σύστημα θα ήταν αρκετό για να αποφευχθεί η κατάβαση «του δρόμου προς την δουλειά» (του δρόμου προς την ανελευθερία) εμποδίζοντας τις κρατικές αρχές να κατέχουν απεριόριστες εξουσίες, τις οποίες θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν για να εξαναγκάσουν τα άτομα όπως θέλουν. Ωστόσο, από την έναρξη της πανδημίας, τα νομικά συστήματα στη μια χώρα μετά την άλλη απέτυχαν να προστατεύσουν την ιδιωτική σφαίρα των ατόμων από παρεμβάσεις ή εξαναγκασμούς εκ μέρους του κράτους.
Κατά τη διάρκεια αυτής της πανδημίας, ένα μεγάλο μέρος του κόσμου υποβλήθηκε στην απότομη και ταχεία εφαρμογή κακo-σχεδιασμένων κανόνων και πολιτικών, βασισμένων στον ανίκανο και δίχως πείρα κεντρικό σχεδιασμό και προγραμματισμό του κράτους. Αυτές οι αποφάσεις των πολιτικών λήφθηκαν συχνά έχοντας συμβουλευθεί λίγους μόνο ιατρικούς συμβούλους, οι οποίοι δεν ήταν εκπαιδευμένοι σε τομείς όπως η πολιτική επιστήμη, τα οικονομικά, η κοινωνιολογία, τα οικονομικά, η ιστορία, η δημογραφία, η ψυχολογία, η φιλοσοφία, η ηθική, η ανθρωπολογία και το δίκαιο, που προσφέρουν σημαντικές απόψεις για αποφάσεις που επηρεάζουν ολόκληρη την κοινωνία και το κοινό καλό. Στην ουσία, οι πολιτικοί, σε συνεργασία με τους μη εκλεγμένους υγειονομικούς τους συμβούλους, κατάφεραν να αποκτήσουν τον έλεγχο ολόκληρων κοινωνιών και να τις αναδιαμορφώσουν σε μια αποτυχημένη προσπάθεια να επιτύχουν το «κοινό καλό», αγνοώντας παράλληλα τους αιώνες της προόδου που επιτεύχθηκε χάρη σε εξέχοντες φιλελεύθερους στοχαστές, όσον αφορά την προστασία των δικαιωμάτων και των ελευθεριών του ανθρώπου. Τώρα, οι ίδιοι αυτοί πολιτικοί είναι αποφασισμένοι να επιβάλουν διαβατήρια εμβολιασμών, τα οποία θα επεκτείνουν σε μεγάλο βαθμό τις κατασταλτικές εξουσίες του κράτους, περιθωριοποιώντας παράλληλα τους μη εμβολιασμένους, καταστέλλοντας τα δικαιώματα και τις ελευθερίες τους, και αφαιρώντας τους την ικανότητα να επιδιώξουν την ευτυχία τους και την προσωπική τους ανάπτυξη. Επιπλέον, αυτές οι καταπιεστικές κυβερνήσεις και οι ηγέτες που πιέζουν για τα διαβατήρια εμβολιασμού θα προϊδεάσουν εκείνους που δεν θέλουν να εγχυθούν στο σώμα τους πειραματικές ουσίες σχετικά με το τι τους περιμένει:
Θα σκέφτεστε σαν εμένα ή θα πεθάνετε. Είστε ελεύθεροι να μην σκέφτεστε όπως εγώ. Τη ζωή σας, τα αγαθά σας, θα κρατήσετε τα πάντα. Αλλά από σήμερα θα είστε ξένοι ανάμεσά μας. Θα διατηρήσετε τα προνόμιά σας ως πολίτες, αλλά θα σας είναι πλέον άχρηστα. Εάν φιλοδοξείτε να γίνετε η επιλογή των συμπολιτών σας, δεν θα σας επιλέγουν, και εάν ζητάτε μόνο την εκτίμησή τους, θα εξακολουθούν να προσποιούνται ότι σας την αρνούνται. Θα εξακολουθείτε να ζείτε ανάμεσα στους ανθρώπους, αλλά θα χάσετε τα δικαιώματά σας στην ανθρώπινη ζωή. Όταν πλησιάζετε τους γύρω σας, θα φεύγουν μακριά σας, σαν να αντικρύζουν ένα ακάθαρτο ον. Και όσοι πιστεύουν στην αθωότητά σας, ακόμη και εκείνοι θα σας εγκαταλείπουν, γιατί διαφορετικά οι άνθρωποι θα φεύγουν μακριά τους επίσης. Φύγετε ειρηνικά. Σας χαρίζω τη ζωή σας, αλλά σας αφήνω μια ζωή χειρότερη κι από τον θάνατο. [Alexis de Tocqueville, η Δημοκρατία στην Αμερική]
***
Ο Birsen Filip είναι κάτοχος Ph.D. στη φιλοσοφία και μεταπτυχιακών στην οικονομία και τη φιλοσοφία. Έχει δημοσιεύσει πολλά άρθρα για μια σειρά θεμάτων, συμπεριλαμβανομένων της πολιτικής φιλοσοφίας, της γεωπολιτικής και της ιστορίας της οικονομικής σκέψης, με έμφαση στην Αυστριακή Σχολή Οικονομικών και τη Γερμανική Ιστορική Σχολή Οικονομικών. Είναι επίσης συγγραφέας του The Rise of Neo-liberalism and the Decline of Freedom (Palgrave Macmillan, 2020).
- Buchanan, James M. 1986. ‘Politics and Meddlesome Preferences.’ In Smoking and Society, ed. Robert D. Tollison, 335–342. Toronto: Lexington Books, pp. 341.
- 2.Tollison, Robert D., and Richard E. Wagner. 1992. The Economics of Smoking. London: Kluwer Academic Publishers, pp. X.
- 3.Friedman, Milton, and Friedman, R.D. 1990 [1980]. Free to Choose: A Personal Statement. New York: Harcourt Brace Jovanovich, pp. 227.
- 4.Mises, Ludwig von. 1998 [1949]. Human Action: A Treatise on Economics. Auburn: The Ludwig von Mises Institute, pp.729.
- 5.Berlin, Isaiah. 2002 [1969]. Incorporating Four Essays on Liberty. Edited by H. Hardy. Oxford: Oxford University Press, pp.39.
- 6.Filip, Birsen. 2020. The Rise of Neo-liberalism and the Decline of Freedom. (Part of the Palgrave Insights into Apocalypse Economics book series). Cham: Palgrave Macmillan, pp.40.
- 7.Hayek, F. A. 2011 [1960]. The Constitution of Liberty: The Definitive Edition. Ed. Ronald Hamowy. Chicago: The University of Chicago Press, pp.206.
- 8.Mises, Ludwig von. 1998 [1949]. Human Action: A Treatise on Economics. Auburn: The Ludwig von Mises Institute, pp. 729.
- 9.Filip, Birsen. 2020. The Rise of Neo-liberalism and the Decline of Freedom. (Part of the Palgrave Insights into Apocalypse Economics book series). Cham: Palgrave Macmillan, pp.43.
- 10.Tocqueville, Alexis de. 2010 [1835]. Democracy in America: Historical-Critical Edition of De la démocratie en Amérique, vol. 2. Ed. Eduardo Nolla, translated from the French by James T. Schleifer. A Bilingual French-English editions. Indianapolis: Liberty Fund, pp.97.