Θαρρείς για να μην τυχόν υποτιμήσει κανείς τη βαναυσότητα του κρατικού ελέγχου, ο τρόπος με τον οποίο τα κράτη χειρίστηκαν την υπόθεση του Covid-19 δείχνει ότι οι εξουσιαστές μας δεν έχουν ακόμη πιάσει πάτο
[Αυτό το άρθρο είναι το δεύτερο της σειράς. Δείτε το πρώτο εδώ]
Παρ' όλο που η καθοδική πορεία που βιώναμε τις τελευταίες δεκαετίες όσον αφορά τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα ήταν ήδη αρκετά κακή, τίποτα δεν θα μπορούσε ποτέ να μας είχε προετοιμάσει για το τι θα έφερνε η κρίση του Covid-19. Ακόμα και όσοι από εμάς έχουν διαβάσει αρκετή ιστορία για να γνωρίζουν ότι δεν υπάρχει πραγματικά κανένα όριο που το κράτος δεν θα ξεπεράσει στην παθιασμένη του επιδίωξη για την απόλυτη εξουσία, εξεπλάγησαν ειλικρινά. Πώς μπόρεσε η άρχουσα ελίτ να μας αρνηθεί το εκ γενετής δικαίωμά μας να είμαστε οι ιδιοκτήτες του σώματος και της σκέψης μας; Πώς μπορέσαμε να ξεχάσουμε τις αρχές του Διαφωτισμού και τι σημαίνει να ζούμε σε μια κοινωνία που βασίζεται στην ατομική ελευθερία; Αν δεν μας επιτρέπεται να κατέχουμε το σώμα και τον νου μας, τότε η έννοια της ατομικής ιδιοκτησίας δεν υφίσταται πλέον.
Άλλο πράγμα είναι να πείθεις εκατομμύρια σκληρά εργαζόμενους πολίτες να δίνουν κάθε μήνα ένα μεγάλο μέρος του μισθού τους στο κράτος, να πληρώνουν υπέρογκα τέλη απλώς και μόνο για να πάρουν την κυριότητα του σπιτιού που τους άφησαν οι γονείς τους μετά το θάνατό τους ή να πληρώνουν διόδια κάθε φορά που θέλουν να οδηγήσουν σε έναν δρόμο που τα χρήματά τους κατασκεύασαν και συντηρούν, και εντελώς διαφορετικό πράγμα είναι να καταφέρνεις να τους πείσεις ότι το κλείσιμο των επιχειρήσεών τους και η απαγόρευση να πάνε στη δουλειά για να φέρουν ψωμί στο τραπέζι είναι «για το καλό τους».
Κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων ετών, γίναμε μάρτυρες μιας εκπληκτικής μεταστροφής, που όμοιά της δεν έχει εμφανιστεί στα βιβλία της ιστορίας σε καιρό ειρήνης. Το κράτος, στο μεγαλύτερο μέρος του δυτικού κόσμου, έκανε κατάχρηση όλης της εξουσίας και της επιρροής που είχε συσσωρεύσει πάνω στους κυβερνώμενους, και τα αποτελέσματα ήταν πραγματικά σοκαριστικά.
Όπως ο βάτραχος στην κατσαρόλα που σιγοβράζει, έτσι και εμείς βρεθήκαμε στο σημείο βρασμού, φαινομενικά μέσα σε μια νύχτα. Και το πιο εντυπωσιακό πράγμα σχετικά με όλη αυτή τη δοκιμασία της πανδημίας (sic), είναι ότι οι κυβερνήσεις, σε όλο τον κόσμο, βγήκαν από αυτήν μοιάζοντας με τον Ρομπέν των Δασών, αντί για τον σερίφη του Νότιγχαμ (ενν. διεφθαρμένες).
Με σημαντική βοήθεια από τα συστημικά μέσα ενημέρωσης και μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού θυμάται όλα τα πακέτα «ανακούφισης από τον covid» και όλα τα επιδόματα, κατατάσσοντάς τα και πάλι λανθασμένα ως «δωρεάν». Όσο για τις απώλειες εσόδων, τις θέσεις εργασίας που εξανεμίστηκαν κατά τη διάρκεια των λουκέτων, και την ακραία αγωνία και αβεβαιότητα που αντιμετώπισαν αμέτρητα νοικοκυριά, όλα αυτά καταλογίστηκαν ως σφάλμα του ιού, σαν να ήταν ο ίδιος ο covid-19 που ανάγκασε εκατομμύρια επιχειρήσεις να κλείσουν!
Τα μαθήματα που πήραμε κατά τη διάρκεια αυτής της επιδημίας δεν πρέπει ποτέ να ξεχαστούν. Γιατί με το φθινόπωρο να είναι προ των πυλών, θα μπορούσαμε κάλλιστα να έχουμε μια επανάληψη όλων των περιορισμών και να εισέλθουμε στην «σαιζόν 3» της επικής σειράς κορωνοϊός. Στην Ευρώπη, είδα πρόσφατα κάποια συστημικά ρεπορτάζ σχετικά με την απειλή που συνιστά η παραλλαγή του covid, «omicron 5» (και δεδομένου ότι τείνω να αποφεύγω αυτές τις πηγές ειδήσεων γενικά, υποθέτω ότι έχασα τις omicron 2, 3 και 4, ή ίσως δεν ήταν τόσο καταστροφικές για τον πολιτισμό μας όσο ο αριθμός 5).
Τον Σεπτέμβριο, μόλις τελειώσει η κύρια τουριστική περίοδος, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα εμφανιστεί μια ακόμα παραλλαγή. Ίσως η όμικρον 6, ή ίσως αυτή η νέα παραλλαγή να είναι αρκετά απειλητική ώστε να αξίζει το δικό της ελληνικό γράμμα. Όπως και να έχει, σε αυτό το σημείο κανείς δεν θα πρέπει να εκπλαγεί αν δούμε ένα ακόμη μαζικό κύμα όσον αφορά τον περιορισμό των ατομικών μας ελευθεριών.
Τι μας περιμένει
Ανεξάρτητα όμως από το τι θα συμβεί στη συνέχεια με την κατάσταση που επικρατεί με τον covid, ο πρωταρχικός λόγος για τον οποίο θα πρέπει όλοι να θυμόμαστε τις παραβιάσεις δικαιωμάτων και την κατάχρηση εξουσίας που βιώσαμε τα τελευταία δύο χρόνια, είναι αυτό το φαινόμενο του ντόμινο για το οποίο μιλήσαμε στο πρώτο μέρος. Η διαδρομή δεν έχει ακόμη τελειώσει. Δεδομένου ότι η συντριπτική πλειονότητα του πληθυσμού έκανε ευχαρίστως και πρόθυμα αυτή τη Φαουστική συμφωνία της ανταλλαγής της ελευθερίας με την ψευδαίσθηση της ασφάλειας, δεν μπορούμε να ξέρουμε μέχρι πού θα φτάσει το κράτος αύριο, εκμεταλλευόμενο την ίδια ακριβώς αδυναμία.
Όπως έδειξε ξεκάθαρα η δοκιμασία του covid, τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα αποτελούν πραγματικά το πρώτο ντόμινο όταν πρόκειται για την υπεράσπιση όλων των υπόλοιπων ελευθεριών μας. Και όπως απέδειξαν πάρα πολλοί συμπολίτες μας, η «σοφή πλειοψηφία» είναι πολύ πρόθυμη να επιτρέψει την απαλλοτρίωση της ιδιοκτησίας των γειτόνων της, ακόμη και του ίδιου της του εαυτού, αν πιστέψει ότι αυτή η θυσία θα την προστατεύσει από όλα τα δεινά και τους κινδύνους της ζωής. Φυσικά, δεν πρόκειται για τίποτα περισσότερο από ευσεβείς πόθους, αλλά αυτή η νοοτροπία είναι κάτι τόσο διαδεδομένο, τόσο έντονα υποδαυλιζόμενο, και τόσο κανονικοποιημένο, ώστε όλα τα κράτη έχουν καταλήξει να βασίζονται σε αυτήν για να προσελκύουν την υποστήριξη του πληθυσμού, και είναι ευεξήγητο το γιατί.
Και έτσι, βρισκόμαστε σήμερα στη δυσάρεστη θέση να πρέπει να αναρωτηθούμε ποιαν απειλή, ποιον «κίνδυνο», ποια «κρίση» θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει το κράτος στην επόμενη συμφωνία του με τους πολίτες για την προστασία τους. Και ποιο θα είναι το τίμημα αυτής της προστασίας; Για τον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» και τον «πόλεμο κατά των ναρκωτικών», εγκαταλείψαμε το απόρρητο των επικοινωνιών μας, το τραπεζικό μας απόρρητο και ένα μεγάλο μέρος των περιουσιακών μας δικαιωμάτων - τουλάχιστον την ελευθερία των συναλλαγών μας. Για τον «πόλεμο κατά του covid», εγκαταλείψαμε ό,τι είχε απομείνει, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος στην εργασία, του δικαιώματος του συνέρχεσθαι, του δικαιώματος στη σωματική ακεραιότητα, και ενός μεγάλου μέρους της ελευθερίας του λόγου -ό,τι είχε απομείνει απ' αυτήν, τέλος πάντων.
Και τώρα υπάρχει ένας ακόμα κατασκευασμένος «παλιομοδίτικος» πόλεμος σε ευρωπαϊκό έδαφος: Η Δύση εναντίον της Ανατολής, η Ευρώπη εναντίον της Ασίας. Αυτοί που ανήκουν μαζί (σ.σ. ΕΕ και Ρωσία) δεν πρέπει ποτέ να βρεθούν μαζί, σύμφωνα με το δόγμα του Βορειοατλαντικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ). Και αυτός ο πόλεμος περιλαμβάνει πραγματικούς στρατούς με πραγματικά όπλα, πραγματικές απώλειες και πραγματική καταστροφή και φθορά. Οι φρικτές εικόνες που επαναλαμβάνονται στους περισσότερους τηλεοπτικούς σταθμούς δείχνουν ξεκάθαρα μια απτή απειλή, έναν πραγματικό, άμεσο κίνδυνο που μπορεί κανείς να δει, σε αντίθεση με το αόρατο μικρόβιο ή κάποιο μεξικανικό καρτέλ ναρκωτικών πολύ, πολύ μακριά. Το είδος του φόβου που μπορεί να εμπνεύσει ο ρωσικός στρατός έχει τη δυνατότητα να επηρεάσει την κρίση πολύ περισσότερων πολιτών και να βραχυκυκλώσει την κριτική τους σκέψη. Εξάλλου, τι άλλο μπορεί να σας προστατεύσει από την απειλή που αντιπροσωπεύει ένα άλλο κράτος, εκτός από το δικό σας κράτος;
Μένει να δούμε μέχρι πού θα φτάσουν τα κράτη αυτή τη φορά, αλλά αν υπάρχει κάτι που ξέρουμε σίγουρα, είναι ότι τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα θα είναι οι πρώτες ελευθερίες που θα βρεθούν και πάλι στο στόχαστρο. Όπως είδαμε ήδη με τις κυρώσεις, ήταν οι τραπεζικοί λογαριασμοί, τα περιουσιακά στοιχεία και η κατοχή χρυσού που βρέθηκαν κυρίως στο στόχαστρο -και όχι μόνο των ρωσικών κυβερνητικών οργανισμών, αλλά και των φυσικών προσώπων που θεωρούνταν ότι είχαν δεσμούς με το ρωσικό κράτος.
Το τι θα επακολουθήσει μπορεί να το μαντέψει κανείς, αλλά για όλους τους ορθολογικούς επενδυτές, αποταμιευτές και απλούς πολίτες, ο προγραμματισμός για το μέλλον θα αποδειχθεί πιθανότατα απαραίτητος.