Τον Ιανουάριο του 2020, στην αρχή της πανδημίας, το New England Journal of Medicine δημοσίευσε μια επιστολή που υποδήλωνε την πιθανότητα μετάδοσης του Covid από άτομα που δεν εμφάνιζαν κανένα σύμπτωμα της ασθένειας. Αυτό το άρθρο βασίστηκε σε μια (1) μόνο μελέτη περίπτωσης (case study).
Ο γερμανικός οργανισμός δημόσιας υγείας, το Ινστιτούτο Robert Koch (RKI),
μίλησε αργότερα με την γυναίκα που αναφέρεται στην μελέτη της περίπτωσης, η οποία υποτίθεται ότι ήταν η ασυμπτωματική φορέας, και εκείνη διευκρίνισε ότι είχε ήδη συμπτώματα όταν συνάντησε το δεύτερο άτομο που αναφέρεται στο άρθρο. Έτσι,
αυτό το case study, που δημοσιεύτηκε σε ένα από τα πιο διάσημα ιατρικά περιοδικά του κόσμου,
ήταν ένας ψευδής συναγερμός. Παρά ταύτα, ο μύθος της ασυμπτωματικής εξάπλωσης είχε
δημιουργηθεί.
Στις 8 Ιουνίου του 2020, ο γενικός διευθυντής του ΠΟΥ (σ.σ. Παγκόσμιος
Οργανισμός Υγείας) Tedros Adhanom Ghebreyesus, ανακοίνωσε ότι τα
ασυμπτωματικά άτομα θα μπορούσαν να μεταδώσουν τον κορωνοϊό. Την ίδια
μέρα, η Maria Van Kerkhove, τεχνική επικεφαλής του ΠΟΥ για την πανδημία του
Covid, διευκρίνισε ότι οι άνθρωποι που έχουν covid χωρίς συμπτώματα «πολύ
σπάνια» μεταδίδουν τη νόσο σε άλλους.
Ο ΠΟΥ στη συνέχεια, μια μέρα αργότερα, επανήλθε στην αρχική του ανησυχητική δήλωση. Εβδομάδες αργότερα, η Kerkhove πιέστηκε από ιδρύματα δημόσιας υγείας, συμπεριλαμβανομένου
του Παγκόσμιου Ινστιτούτου Υγείας του Χάρβαρντ, να υποχωρήσει σε σχέση με την
αρχική δήλωσή της, ότι η ασυμπτωματική εξάπλωση ήταν πολύ σπάνια, ισχυριζόμενη ότι το ζήτημα ήταν ακόμα ανοιχτό.
Η αρχική δήλωσή της, ότι η ασυμπτωματική εξάπλωση δεν αποτελούσε
ουσιαστικό παράγοντα της πανδημίας, ήταν σωστή, όπως είναι πλέον
σαφές. Δεδομένου ότι δεν γνωρίζουμε κανέναν αναπνευστικό ιό στην ιστορία που να εξαπλώθηκε ασυμπτωματικά, αυτό δεν θα έπρεπε να εκπλήσσει κανέναν.
Όμως η ζημιά είχε ήδη γίνει. Τα μέσα ενημέρωσης διέδωσαν το αφήγημα της
ασυμπτωματικής απειλής. Το «στοιχειό» των ανθρώπων χωρίς συμπτώματα που είναι
δυνητικά επικίνδυνοι –κάτι δεν είχε ποτέ καμία επιστημονική βάση- μετέτρεψε
κάθε συμπολίτη μας σε εν δυνάμει υπαρξιακή απειλή.
Θα πρέπει να παρατηρήσουμε την πλήρη ανατροπή που προκάλεσε αυτή η εξέλιξη στην αντίληψή μας για την υγεία και την ασθένεια. Στο παρελθόν, ένας άνθρωπος θεωρείτο ότι
είναι υγιής, μέχρι να αποδειχτεί πως είναι άρρωστος. Εάν κάποιος έλειπε από τη δουλειά
του για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, χρειαζόταν ένα σημείωμα από έναν γιατρό
που να βεβαιώνει μια ασθένεια. Κατά τη διάρκεια του Covid, τα κριτήρια
αντιστράφηκαν: αρχίσαμε να υποθέτουμε ότι οι άνθρωποι ήταν άρρωστοι μέχρι να
αποδειχτεί ότι ήταν υγιείς. Κάποιος χρειαζόταν ένα αρνητικό τεστ Covid για
να επιστρέψει στη δουλειά του.
Θα ήταν δύσκολο να επινοηθεί μια καλύτερη μέθοδος από τον ευρέως
διαδεδομένο μύθο της ασυμπτωματικής εξάπλωσης συνδυασμένο με την μαζική καραντίνα των
υγιών ανθρώπων, για να καταστρέψει τον ιστό της κοινωνίας και να μας διχάσει. Οι
άνθρωποι που φοβούνται τους πάντες, που είναι κλειδωμένοι, που είναι απομονωμένοι
για μήνες πίσω από μια οθόνη, είναι πιο εύκολο να ελεγχθούν.
Μια κοινωνία που βασίζεται στην «κοινωνική αποστασιοποίηση» είναι μια αντίφαση
- είναι ένα είδος αντικοινωνίας. Αναλογιστείτε τι μας συνέβη, σκεφτείτε τα αγαθά που θυσιάσαμε για να διατηρήσουμε την ζωή, με κάθε κόστος: τις φιλίες μας, τις διακοπές με την οικογένεια, την εργασία μας, τις επισκέψεις σε αρρώστους και ετοιμοθάνατους, την θρησκευτική λατρεία, την ταφή των νεκρών.
***
Ο Aaron Kheriaty,
πρώην Καθηγητής Ψυχιατρικής στην Ιατρική Σχολή UCI και Διευθυντής Ιατρικής
Ηθικής στο UCI Health, είναι Ανώτερος υπότροφος του Ινστιτούτου Brownstone.