Δεν υπάρχει τρόπος να καταργήσουμε τους οικονομικούς νόμους, όπως αντίστοιχα δεν υπάρχει τρόπος να καταργήσουμε την ύπαρξη παθογόνων στον αέρα και στο σώμα μας
Η δραματική έλλειψη βρεφικού γάλακτος (σ.σ. στις ΗΠΑ) υπογραμμίζει το εξής σημείο: μια λειτουργική οικονομία είναι απαραίτητη για τη δημόσια υγεία. Το ίδιο συμβαίνει με τον πληθωρισμό και τις ελλείψεις τροφίμων: εάν δεν έχετε την οικονομική δυνατότητα να φάτε ή τα ράφια στο παντοπωλείο είναι άδεια, αυτό έχει ως αποτέλεσμα την υποβάθμιση της δημόσιας υγείας. Εάν προϊόντα που είναι απαραίτητα για τη ζωή – εξαρτήματα για επισκευή φορτηγών ή ιατρικός εξοπλισμός – δεν είναι διαθέσιμα λόγω των προβλημάτων της εφοδιαστικής αλυσίδας που προκαλούνται από τα lockdown, έχετε ως αποτέλεσμα μια καταστροφή για τη δημόσια υγεία.
Ομοίως, εάν οι ελίτ επιχειρήσουν να διορθώσουν μια κρίση δημόσιας υγείας χωρίς να λάβουν υπόψη τους οικονομικούς λόγους, θα δημιουργήσουν μια καταστροφή. Και το έχουν κάνει, συμπεριλαμβανομένης της τωρινής χειρότερης παγκόσμιας επισιτιστικής κρίσης των τελευταίων 70 ετών.Έχουμε τώρα διαθέσιμη μια ξεκάθαρη απόδειξη ότι εκείνοι που
αντιπαραβάλλουν την οικονομία με τη «σωτηρία ανθρώπινων ζωών» - λες και μια
λειτουργική οικονομία αφορά μόνο τα κέρδη του χρηματιστηρίου και τίποτα άλλο -
έκαναν θανάσιμο λάθος.
Χρειάστηκε να κάνω μια γρήγορη αναζήτηση για να ελέγξω τη μνήμη μου από τα
πρώιμα lockdown, αλλά σίγουρα ήταν παντού: ο ισχυρισμός ότι εκείνοι που
αντιτάχθηκαν στις δρακόντειες αντιδράσεις απέναντι στον ιό, απλώς «έβαζαν την οικονομία πάνω
από τη ζωή». Χιλιάδες τέτοιες αναρτήσεις ήταν παντού σε όλο το
Twitter. Ήταν μια κοινή μομφή σε όλα τα talk show.
Κατέστρεψαν την κοινωνική λειτουργία και τη λειτουργία της αγοράς, και δεν
μπορούν να καταλάβουν γιατί έχουμε έναν πληθυσμό με το ηθικό του στα τάρταρα,
μια κρίση ψυχικής υγείας, μια πτώση της οικονομίας, έναν πληθωρισμό που έχει εκτοξευθεί, και ελλείψεις σε αγαθά και υπηρεσίες που είναι απαραίτητα για τη
ζωή. Αυτό συνέστησαν οι ειδικοί, κι όμως να πού είμαστε σήμερα.
Από νωρίς, βγήκε ένα διάταγμα σε κάθε περιοχή της χώρας, να κλείσουν τα
νοσοκομεία για όλους όσοι δεν είχαν λόγο έκτακτης ανάγκης να βρίσκονται εκεί,
δίνοντας παράλληλα προτεραιότητα στον Covid, στο όνομα του τερματισμού της
πανδημίας. Αυτό συνέβη σε όλες τις ΗΠΑ (σ.σ. και στην Ελλάδα φυσικά). Ήταν
μια ενέργεια χωρίς προηγούμενο. Και στα μέρη χωρίς covid, σε οποιοδήποτε
σημαντικό βαθμό, οι χώροι στάθμευσης των νοσοκομείων άδειασαν, τα έσοδα των
νοσοκομείων κατέρρευσαν και εκατοντάδες νοσηλευτές απολύθηκαν. Οι δαπάνες
για την υγειονομική περίθαλψη (σε μια πανδημία!) έπεσαν κατακόρυφα (σ.σ. το
ίδιο ακριβώς έγινε και σε μας).
Δεν είναι απολύτως προφανές ότι το σύστημα υγείας είναι μέρος της οικονομίας; Προφανώς δεν είναι... Και αυτό πιθανότατα οφείλεται στη γελοία, αλλά διαδεδομένη, αντίληψη ότι η οικονομία αφορά μόνο τους μεγαλοκαρχαρίες, που μετακινούν τα κεφάλαιά τους από δω κι από κει, αποκομίζοντας κέρδη στην πορεία.
Στην πραγματικότητα, η οικονομία είναι ο πυρήνας της ζωής, η μελέτη και η
πρακτική της καθημερινής μας ενασχόλησης με τον υλικό κόσμο, ο λεπτός χορός
εξισορρόπησης των απεριόριστων επιθυμιών με τα σπάνια μέσα της φύσης, ενώ
εργαζόμαστε για τη δημιουργία περισσότερων πόρων, που θα είναι διαθέσιμοι για
όλους. Δεν υπάρχει τρόπος να πάψει να μας φορά η οικονομία, όπως αντίστοιχα
δεν υπάρχει τρόπος να βάλουμε ένα τέλος στην ύπαρξη παθογόνων στον αέρα και στο
σώμα μας. Είναι απλώς ένα κομμάτι της πραγματικότητας και πρέπει να
μάθουμε να διαχειριζόμαστε σωστά αυτήν την πρόκληση.
Η φράση «δημόσια υγεία» είναι μια φράση που μου αρέσει, παρά την κριτική
που έχω υπομείνει εδώ και δύο χρόνια επειδή την επικαλούμαι. Η φράση
εμφανίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα για την αντιμετώπιση των επιδημιών
χολέρας. Οι επιστήμονες έμαθαν ότι η πηγή της εξάπλωσής της ήταν η παροχή
νερού και, ως εκ τούτου, βρήκαν έναν δρόμο για καλύτερη διαβίωση για
όλους. Επομένως, η φράση αναφέρεται τόσο στην υγεία μας ως άτομα, αλλά
και, κάτι πολύ σημαντικό, στις κοινότητες στις οποίες ζούμε και στα προϊόντα
και τις υπηρεσίες που μοιραζόμαστε από κοινού.
Δεν σημαίνει απαραίτητα ότι «παρέχεται από το κράτος». Σημαίνει
κυριολεκτικά αυτό που επηρεάζει τον κόσμο. Η λαχτάρα μας να ζούμε σε
κοινότητες υγιών ατόμων με κοινούς πόρους (αέρας, νερό, δρόμοι, εμπορικές ζώνες) απαιτεί να σκεφτόμαστε και να ενεργούμε για να ζούμε καλύτερα ως
άνθρωποι, τόσο από προσωπική άποψη, όσο και με το βλέμμα μας στραμμένο στην
ευημερία των άλλων. Υπό αυτή την έννοια, η φράση είναι απολύτως
κατάλληλη.
Ακριβώς το ίδιο συμβαίνει και με τα οικονομικά, και είναι έτσι από τότε που
ο κλάδος ήρθε για πρώτη φορά στο επίκεντρο της προσοχής στις αγγλόφωνες χώρες
με τα έργα του Adam Smith. Αφορά το ατομικό συμφέρον αλλά και την ευημερία
της κοινότητας. Οι βασικές αρχές της οικονομίας είναι πολύ παρόμοιες με
τις αρχές της δημόσιας υγείας . Δεν
αφορά μόνο ένα παθογόνο παράγοντα ή βιομηχανία, αλλά όλες τις πτυχές της υγείας
και της οικονομίας, και όχι μόνο βραχυπρόθεσμα αλλά και μακροπρόθεσμα.
Οι πολιτικές για την αντιμετώπιση του Covid έπληξαν όχι μόνο την οικονομία
αλλά και την παραδοσιακή συσσωρευμένη γνώση στη δημόσια υγεία, και καταλήξαμε
να θυσιάζουμε και τα δύο, μακροπρόθεσμα. Δεν μπορούμε να έχουμε μια υγιή
κοινωνία συντρίβοντας την λειτουργία της αγοράς. Αυτή η επιλογή κατέληξε
να καταστρέφει ζωές, και συνεχίζεται ακόμα και σήμερα.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι άνθρωποι θεωρούν πως ο πληθωρισμός είναι το
νούμερο ένα πρόβλημα, και ότι ο κορωνοϊός είναι το λιγότερο που τους ανησυχεί, όμως
αυτό συγκαλύπτει την κοινή ρίζα και των δύο: και τα δύο ζητήματα εντοπίζονται
στη ριζικά άθλια διαχείριση της κοινωνίας εκ μέρους της άρχουσας τάξης, σε
βάρος όλων των υπολοίπων.
Η έλλειψη βρεφικού γάλακτος υπογραμμίζει το εξής σημείο: χρειαζόμαστε μια
λειτουργική οικονομία για να ταΐσουμε τα παιδιά μας. Αν το παραβλέψουμε αυτό,
οι άνθρωποι θα πεινάσουν. Το ότι άτομα όπως ο Άντονι Φάουτσι και ο Μπιλ
Γκέιτς δεν το σκέφτηκαν - και ότι ο όχλος κραύγαζε να πετάξουμε την οικονομία
στα σκουπίδια για να διατηρήσουν την υγεία τους - αποκαλύπτει μια βαθιά και
επικίνδυνη άγνοια για το πώς λειτουργεί μια υγιής κοινωνία.
***
Ο Jeffrey A. Tucker είναι ιδρυτής και πρόεδρος του Ινστιτούτου Brownstone και συγγραφέας πολλών χιλιάδων άρθρων στον επιστημονικό και καθημερινό τύπο, και δέκα βιβλίων μεταφρασμένων σε 5 γλώσσες, με πιο πρόσφατο το Liberty ή Lockdown. Είναι επίσης ο αρχισυντάκτης του The Best of Mises. Μιλάει δημόσια για θέματα οικονομίας, τεχνολογίας, κοινωνικής φιλοσοφίας και πολιτισμού.·