Ο τερματισμός της αλυσίδας των κρίσεων που σημειώθηκαν τις δύο τελευταίες δεκαετίες θα επιτευχθεί μόνο όταν οι οικονομίες αρχίσουν να βασίζονται σε υγιή νομίσματα
Δεν θα ήταν ωραίο να απαλλασσόμασταν οριστικά από τις οικονομικές κρίσεις; Σε ένα προηγούμενο άρθρο, έδειξα ότι η σπατάλη της τεχνητής οικονομικής έκρηξης και η ζημίες της κατάρρευσης είναι σκληρότατες, ακόμη και αν χρησιμοποιηθούν οι καλύτερες διαθέσιμες πολιτικές ανάκαμψης. Εδώ αποκαλύπτω τον λόγο για τον συνεχιζόμενο κύκλο άνθησης-κατάρρευσης (boom and bust) και πώς να θα εξαλείψουμε οριστικά την κυκλική αυτή κρίση.
Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι ο επιχειρηματικός κύκλος, που αναγκαστικά καταλήγει σε κρίση, είναι εγγενής στον καπιταλισμό. Ο Karl Marx πίστευε ότι θα είχαμε ολοένα αυξανόμενες κρίσεις που θα βοηθούσαν να επέλθει ο κομμουνισμός που είχε φανταστεί. Ο John Maynard Keynes πίστευε ότι ο επιχειρηματικός κύκλος ήταν ένα ψυχολογικό πρόβλημα που αφορούσε τα ζωώδη πνεύματα (animal spirits)!
Αληθινές «οικονομικές κρίσεις» έχουν εμφανιστεί μόνο τους τελευταίους τέσσερις αιώνες. Οι περισσότερες κρίσεις τα προηγούμενα 4.000 χρόνια προκλήθηκαν από πράγματα όπως οι πόλεμοι, οι εισβολές, η δουλεία, οι ασθένειες και η κλιματική αλλαγή. Αυτές οι κρίσεις είχαν σημαντικές οικονομικές συνέπειες, αλλά δεν προέρχονταν από το εσωτερικό της οικονομίας και δεν ήταν κυκλικές. Ήταν μεμονωμένα γεγονότα ή μακροπρόθεσμες δομικές συνθήκες.
Για να συμβεί μια οικονομική κρίση, πρέπει ήδη να υπάρχει εμπόριο, χρήμα και οικονομική ολοκλήρωση, ώστε να διεισδύσουν τα αποτελέσματα μιας μεταδοτικής αιτίας. Άρα, ο Μαρξ είχε κατά το ήμισυ δίκιο, γιατί πρέπει να υπάρχει μια αλληλεπίδραση πολλών ατόμων ώστε να υπάρξει καν σκέψη με μακροοικονομικούς όρους, πόσο μάλλον για να βιώσουν και να καταγράψουν οικονομικές κρίσεις.
Ο Μαρξ έκανε λάθος όταν πίστευε ότι το πρόβλημα ήταν εγγενές στον καπιταλισμό. Αυτό που του έλειπε ήταν το βασικό κυκλοφοριακό συστατικό του καπιταλισμού, το χρήμα. Τα χρήματα, ακόμα και τα νομίσματα, υπάρχουν εδώ και τουλάχιστον μερικές χιλιάδες χρόνια. Ωστόσο, η κλοπή χρυσού και αργύρου στον Νέο Κόσμο από τους Ισπανούς οδήγησε γρήγορα στη νομισματοποίηση των ευρωπαϊκών οικονομιών, κατά τη διάρκεια μιας περιόδου αναδυόμενης ελευθερίας.
Παρά τις αυξανόμενες ελευθερίες και την αναγνώριση των ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων σε ορισμένα μέρη, κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η Ευρώπη βίωσε επίσης την άνοδο του κράτους, την αποικιοκρατία, τους πολέμους σε ολόκληρη την ήπειρο και τα τεράστια κρατικά χρέη και τους κρατικούς φόρους. Αυτό προκάλεσε την χειραγώγηση του χρήματος από το κράτος, για να πληρώσει για αυτές τις καταπατήσεις ελευθεριών. Οι προκύπτοντες πληθωρισμοί και υποτιμήσεις του νομίσματος ήταν η αρχή του προβλήματος του κύκλου άνθησης-κατάρρευσης, όπως της τουλιπομανίας στην Ολλανδία και των πρώτων τεχνητών οικονομικών εκρήξεων (φούσκες).
Τα χρήματα είναι που έχουν σημασία
Το προφανές κλειδί για την κυκλική κρίση είναι τα χρήματα, το, κατά τα άλλα, πολύτιμο και ζωογόνο μέσο ανταλλαγής. Η χειραγώγηση των χρημάτων είναι το βασικό γεγονός κάθε επιχειρηματικού κύκλου. Οι ιστορικοί μπορεί να μηρυκάζουν εικασίες για κερδοσκοπίες, ζωώδη πνεύματα, μανίες και υφέσεις, αλλά πίσω από όλα αυτά κρύβεται η χειραγώγηση του χρήματος για πολιτικούς σκοπούς. Η κρατική χειραγώγηση του χρήματος και των πιστώσεων υπάρχει πλέον για τόσον καιρό, που το νόμισμα οι καταθέσεις όψεως χωρίς εμπράγματο έρεισμα, και η μικροδιαχείριση του χρήματος και των επιτοκίων από το κράτος να μοιάζουν πλέον φυσιολογικές, κι όχι τεχνητές και πολιτικές.
Στη φυσική του κατάσταση, το χρήμα είναι ένα πολύ εμπορεύσιμο αγαθό που προέκυψε αυθόρμητα και βοήθησε πολύ στην ανάπτυξη της ανθρώπινης κοινωνίας. Δεν υπήρξε εφευρέτης του χρήματος, αν και η άποψη ότι κάποιος βασιλιάς ή ένα κράτος δημιούργησε για πρώτη φορά τα χρήματα και τα νομίσματα παραμένει μέχρι σήμερα, παρά την έλλειψη κάποιας ξεκάθαρης λογικής ή πειστικών αποδείξεων.
Στη νομισματική κοινωνία, γεννήθηκαν, ή διαδόθηκαν πολύ, πράγματα όπως οι αριθμοί, η γραφή, η γλώσσα, η νομισματοκοπία και η λογιστική. Τα χρήματα βελτιώθηκαν με το εμπόριο. Τα χρήματα ήταν αρχικά τα σιτηρά, τα ζώα και το αλάτι, και μετά πολύτιμα μέταλλα, όπως ο μπρούντζος, ο χαλκός, το ασήμι και ο χρυσός. Η νομισματοκοπία διευκόλυνε πολύ τη χρήση του χρήματος.
Ο καθοριστικός ρόλος του χρήματος ως μέσου ανταλλαγής παρέκαμψε τα προβλήματα της ανταλλαγής και διευκόλυνε νέες λειτουργίες, όπως το να υπάρχει μια λογιστική μονάδα, η αποθήκευσης της αξίας και η βάση για πιο μακροπρόθεσμες πληρωμές, όπως τα συμβόλαια, τα ενοίκια και οι φόροι. Η εμφάνιση του χρήματος είναι ίσως η πιο σημαντική εξέλιξη στην ανθρώπινη πρόοδο και μια από τις λιγότερο εκτιμώμενες.
Οι περισσότεροι άνθρωποι, ακόμη και πολλοί επαγγελματίες οικονομολόγοι και ιστορικοί, δεν έκαναν ποτέ καν μια σοβαρή σκέψη προς αυτή την κατεύθυνση. Αντίθετα, οι κυβερνώντες, οι παραχαράκτες, και τελικά οι αλχημιστές, συνειδητοποίησαν ότι η θέση και η δύναμή τους θα ενισχύονταν σημαντικά εάν μπορούσαν να πάρουν τον έλεγχο του χρήματος. Οι ιστορικές καταγραφές είναι παγκοίνως σαφείς για το ότι όσο περισσότερο έλεγχο έχουν τα κράτη στα χρήματα, τόσο πιο καταστροφικά είναι (σ.σ. τα κράτη) και τόσο χειρότερα ζει η κοινωνία.
Κλείστε τις Κεντρικές Τράπεζες
Ο Ludwig von Mises μας παρείχε την πρώτη θεωρητική ενσωμάτωση του χρήματος στην αγορά, μια πλήρη ανάλυση του χρήματος και του πληθωρισμού, και την πρώτη οικονομική θεωρία περί επιχειρηματικού κύκλου. Έβλεπε την απόσπαση του χρήματος, της πίστωσης και των τραπεζών από τα νύχια του κράτους ως τη σημαντικότερη μεταρρύθμιση της οικονομίας. Αυτό θα εξάλειφε τον άμεσο πληθωρισμό της προσφοράς του χρήματος από το κράτος και θα εμπόδιζε τις τράπεζες να εκδίδουν κρυφά καταπιστευματικά μέσα (fiduciary media) χωρίς εμπράγματη υποστήριξη (υποκατάστατα χρήματος που δεν υποστηρίζονται πλήρως από το χρήμα που κατέχει ο εκδότης τους) όπως το σημερινό παραστατικό (fiat) νόμισμα.
Ο Mises έδειξε ότι η πραγματικά ανταγωνιστική ελεύθερη τραπεζική θα εμπόδιζε τις τράπεζες να εκδίδουν μεγάλα ποσά καταπιστευματικών μέσων. Ο μαθητής του, Murray Rothbard συμφώνησε και υποστήριξε τη νομική λύση της συνολικής απαγόρευσης των τραπεζικών κλασματικών αποθεματικών ως απάτη.
Για να κατανοήσετε το πρόβλημα του κρατικού πληθωρισμού και της τραπεζικής των κλασματικών αποθεματικών, μπορείτε να δείτε την ιστορία ή να κοιτάξετε το παρόν. Το κράτος τώρα ελέγχει αυστηρά και επιτηρεί το σύστημα, για να διασφαλίζει ότι θα έχει τη μεγαλύτερη δυνατή ωφέλεια από το χρήμα και το τραπεζικό μας σύστημα.
Το σύστημα παρέχει στο κράτος πόρους και ισχύ, βοηθά στην αποπληρωμή του εθνικού χρέους (προηγούμενες και τρέχουσες δαπάνες), και παρέχει μη δεδουλευμένα κέρδη για τραπεζίτες, κρατικούς εργολάβους, και άλλους που επωφελούνται προσωπικά και επομένως υποστηρίζουν το κράτος.
Σας λένε ότι ο τεράστιος μηχανισμός που έχει επινοήσει το κράτος για τον έλεγχο του χρήματος και των τραπεζών, όπως η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) ή της ΕΕ (ΕΚΤ), είναι για την ασφάλειά σας και την οικονομική σας σταθερότητα. Η αλήθεια είναι ότι το κράτος χειραγωγεί ολόκληρο το σύστημα για να παρέχει στην εκάστοτε κυβέρνηση οικονομικούς πόρους και πολιτική υποστήριξη. Αυτή είναι η πηγή της «διαρκούς επανεμφάνισης» της κυκλικής κρίσης και γι' αυτό «αυτο-αναπαράγεται». Οι νέοι κανονισμοί που έχουν σχεδιαστεί για να αποτρέψουν την επόμενη κρίση, όπως ο Glass-Stegall και ο Dodd-Frank, είναι απλώς μια πολιτική θεατρική παράσταση.
Η λύση, λοιπόν, είναι να κλείσει η Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ, (σ.σ. και της ΕΕ) να αποκατασταθεί ο κανόνας του χρυσού (νομίσματα στη βάση πολύτιμων μετάλλων), να καταργηθούν όλοι οι κανονισμοί, οι επιδοτήσεις και τα προγράμματα διάσωσης για τράπεζες και καταθέτες· και να επιτραπεί ο ανταγωνισμός — το laissez-faire. Όμως αυτή η λύση απαιτεί από τον πληθυσμό να κατανοήσει το πρόβλημα και να ενωθεί διαπνεόμενος από μια αντικρατική ιδεολογία.
Δεν πρέπει να τίθενται εμπόδια σε νέα νομίσματα και τράπεζες, συμπεριλαμβανομένων των κρυπτονομισμάτων, των νέων τεχνικών συναλλαγών και των νέων πηγών χρηματοδότησης για δάνεια. Το χρήμα και η τραπεζική μπορεί να είναι όπως κάθε άλλη αγορά, όπως ο λιγνίτης, οι αποθήκες, οι δοντιατρικές εξετάσεις, τα παπούτσια και το ποπ κορν.
Τέτοιες μεταρρυθμίσεις μπορούν να γίνουν. Εκτός από τον τερματισμό του πληθωρισμού και των κυκλικών κρίσεων, ο τερματισμός του ελέγχου του χρήματος και των τραπεζών από το κράτος θα περιορίσει επίσης τους πόρους που ρέουν προς το κράτος, θα σταματήσει την αφύσικη κατανομή του πλούτου και θα αποτρέψει τις πιο καταστροφικές κρατικές δραστηριότητες, όπως οι πόλεμοι και η αποικιοκρατία. Για να το πούμε με μια φράση, αυτές οι μεταρρυθμίσεις θα εγκαινιάσουν μια νέα εποχή ανθρώπινης άνθησης.
Ο κρατικός πόλεμος και οι φυσικές καταστροφές θα εξακολουθούσαν να μπορούν να προκαλέσουν κρίσεις διαφορετικού είδους, αλλά οι κυβερνήσεις που στερούνται νομισματικής εξουσίας είναι πολύ λιγότερο πιθανό να αποφασίσουν, για παράδειγμα, την διεξαγωγή πολέμου με άλλα κράτη. Ομοίως, ένας πιο σταθερός και ζωντανός καπιταλισμός θα παρέχει τους πόρους και την υποδομή, ιδιαίτερα από άποψη επιστήμης και τεχνολογίας, για να αποκρούσει τα περιστασιακά επεισόδια οργής της φύσης, γεγονός που παραδέχονται ακόμη και οι πανικόβλητοι καταστροφολόγοι της κλιματικής αλλαγής. 1
- 1.Οι καταστροφολόγοι για την κλιματική αλλαγή συνειδητοποιούν ότι εάν πραγματοποιηθούν πολλοί από τους χειρότερους φόβους τους, όπως η άνοδος της στάθμης των ωκεανών και τα έντονα καιρικά φαινόμενα, θα μετριαστούν στις προηγμένες καπιταλιστικές χώρες, αλλά όχι στις πρωτόγονες και υπανάπτυκτες χώρες.